ธปท.ยกระดับมาตรการสกัดบัญชีม้า จัดกลุ่ม ม้าดำ ฐานข้อมูล ปปง. ม้าเทาฐานข้อมูล CFR และม้าน้ำตาลบัญชีที่ธนาคารพาณิชย์ต้องสงสัย หลังพบจำนวนคดีเพิ่มขึ้นทุกปีกว่า 5.4 แสนคดี เสียหายมากว่า 6.3 หมื่นล้านบาท เฉลี่ยปีละกว่า 3 หมื่นล้านบาท สัดส่วนกว่า 60% เป็นการหลอกโอนเงิน 2 ปี สั่งอายัด 2 แสนบัญชี เข้มสั่งแบงก์ตรวจจับ “บัญชีเข้าข่ายต้องสงสัย” ระงับเปิดบัญชีใหม่เข้มงวดตามระดับความเสี่ยงแบบ “รายบุคคล” พร้อมออกบริการทางเลือกให้ประชาชนคุมเสี่ยงโอนเงินด้วยตัวเอง
นายรณดล นุ่มนนท์ รองผู้ว่าการ ด้านเสถียรภาพสถาบันการเงิน ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) เปิดเผยถึงปัญหาภัยทุจริตทางการเงินว่า ธปท. และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้ดำเนินการแก้ไขปัญหามาอย่างต่อเนื่อง โดยหนึ่งในการดำเนินการสำคัญ ได้แก่ การออกพระราชกำหนดมาตรการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมทางเทคโนโลยี พ.ศ.2566 โดยมีวัตถุประสงค์ส่วนหนึ่งเพื่อจัดการบัญชีม้าที่ถูกใช้เป็นเครื่องมือในการรับเงินและถ่ายโอนเงินจากการกระทำผิด และแลกเปลี่ยนเส้นทางเงินเพื่อสนับสนุนการสืบสวนของเจ้าหน้าที่ อีกทั้ง พ.ร.ก. ยังได้กำหนดโทษเอาผิดกับบัญชีม้าให้ชัดเจนขึ้น อย่างไรก็ดี ที่ผ่านมา การจัดการกับบัญชีม้ายังมีข้อจำกัด ในครั้งนี้ ธปท. และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจึงร่วมกันยกระดับการจัดการบัญชีม้าให้เข้มงวดขึ้น เพื่อให้ธนาคารป้องกันความเสี่ยงและแก้ไขปัญหาการหลอกลวงออนไลน์ที่เกิดกับประชาชนได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น โดยจะดูแลให้กระทบประชาชนผู้สุจริตน้อยที่สุด
น.ส.ดารณี แซ่จู ผู้ช่วยผู้ว่าการ สายกำกับระบบการชำระเงินและคุ้มครองผู้ใช้บริการทางการเงิน กล่าวว่า การหลอกลวงมีหลายรูปแบบที่สร้างความเสียหายจากบัญชีม้ามีอยู่จำนวนมาก ที่ผ่านมา ธปท.ได้ร่วมมือกับหลายองค์กรที่เกี่ยวข้องเพื่อแก้ไขปัญหาและพยายามหยุดหรือตัดตอนบัญชีม้าให้ได้มากที่สุด โดยได้มีการดำเนินคดีเพิ่มขึ้นทุกปีมากกว่า 5.4 แสนคดี เสียหายมากว่า 6.3 หมื่นล้านบาท เฉลี่ยปีละกว่า 3 หมื่นล้านบาท สัดส่วนกว่า 60% เป็นการหลอกโอนเงิน ขณะที่การจับบัญชีม้าในช่วง 1 ปีที่ผ่านมาสามารถตรวจจับประมาณ 2 แสนบัญชี ซึ่ง 1 ใน 3 เป็นบัญชีเปิดใหม่ และมีการเปิดใช้งานภายใน 1 เดือน นอกจากนี้ พบว่าบัญชีม้ามีการโอนเงินต่อถึง 5 ทอด ซึ่งคาดว่ายังมีจำนวนบัญชีม้าอีกค่อนข้างมากที่ยังไม่สามารถจำกัดได้
ดังนั้น ธปท.จึงยกระดับมาตรการเพิ่มเติม 2 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มที่ 1 คือ การยกระดับการจัดการบัญชีม้า เพื่อจัดการทั้งระบบ ป้องกันได้อย่างรวดเร็ว ลดความเสียหายของประชาชน โดย
- ยกรระดับการจัดการ “บัญชี” เป็นระดับ “บุคคล”
- จัดการบัญชีต้องสงสัยได้เร็วขึ้น ครอบคลุมขึ้น
- ดำเนินการเข้มข้นขึ้นทั้งบัญชีในปัจจุบันและการเปิดบัญชีใหม่
โดยธนาคารจะใช้ข้อมูลจาก 3 แหล่ง
- สำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (ปปง.) เรียกว่าม้าดำ ที่จะมีการประกาศรายชื่อบุคคลที่มีความเสี่ยงเป็นรายสัปดาห์ สัปดาห์ละ 4,000 ชื่อ ได้ดำเนินการไปแล้ว
- ระบบข้อมูล Central Fraud Registry (CFR) จะมีการแชร์ข้อมูลบุคคลที่มีความเสี่ยง เป็น “ม้าเทา” และเส้นทางการเงินของบัญชี โดยทุกธนาคารจะเห็นข้อมูลข้ามธนาคาร ภายใน 31 ก.ค.67
- ข้อมูลจากธนาคารพาณิชย์ในแต่ละแห่งม้าน้ำตาล เป็นบัญชีที่ธนาคารตรวจสอบว่ามีพฤติกรรมต้องสงสัย เช่น บัญชีที่โอนเงินเข้าออกมูลค่าน้อยในเวลาสั้นๆ หลายครั้งก่อนมีเงินโอนเข้าออกมูลค่าสูง เพื่อจัดระดับความเสี่ยงในการดำเนินการกับบัญชีเหล่านั้น ซึ่งทุกธนาคารจะมีมาตรฐานเดียวกัน เช่น การระงับการใช้บัญชีผ่านช่องทางอิเล็กทรอนิกส์ทันที พิสูจน์ข้อเท็จจริงเพิ่มเติมตามระดับความเสี่ยง ซึ่งจะทำให้การกวาดล้างบัญชีม้าทำได้ครอบคลุมและรวดเร็วขึ้น
“การเพิ่มความเข้มงวดในการเปิดบัญชีใหม่ให้ผู้ที่มีความเสี่ยงสูง หรือมีพฤติกรรมผิดปกติ เพื่อป้องกันการเกิดบัญชีม้าใหม่ โดยธนาคารจะตรวจสอบความเสี่ยงของลูกค้าจากฐานข้อมูล 3 แหล่งข้างต้น หากพบลูกค้าที่มีความเสี่ยงสูงมาเปิดบัญชี ทุกธนาคารต้องดำเนินการตามระดับความเสี่ยงด้วยมาตรฐานเดียวกัน เริ่มตั้งแต่ต้องให้ข้อมูลเพิ่มเติมประกอบการตรวจสอบข้อเท็จจริงระดับเข้มข้น ไม่ให้เปิดบัญชีผ่านช่องทางออนไลน์ ให้เปิดบัญชีแบบมีเงื่อนไข ไม่ให้ใช้บริการผ่านช่องทาง Mobile Banking ไปจนถึงการปฏิเสธไม่ให้เปิดบัญชีทุกช่องทาง ทั้งแบบออนไลน์และที่สาขา” น.ส.ดารณี กล่าว
สำหรับมาตรการกลุ่มที่ 2 การมีผลิตภัณฑ์หรือบริการเพิ่มเติม เพื่อดูแลธุรกรรมของลูกค้าให้ปลอดภัยมากขึ้น ธปท.กำหนดให้ธนาคารมีผลิตภัณฑ์หรือบริการเพิ่มเติม เพื่อดูแลให้ลูกค้าใช้บริการดิจิทัลได้ปลอดภัยขึ้น ได้แก่ การล็อกวงเงินที่ห้ามทำธุรกรรมออนไลน์ โดยการปลดล็อกวงเงินดังกล่าวให้ทำได้ยากขึ้น และ/หรือการปรับลดวงเงินต่อครั้งในการสแกนใบหน้าการทำธุรกรรมบน Mobile Banking ต่ำกว่า 50,000 บาท นอกจากนี้ ธนาคารแต่ละแห่งจะเสนอบริการเพื่อดูแลลูกค้าเพิ่มเติมได้ เช่น การโอนเงินที่อาศัยบุคคลอื่นช่วยอนุมัติ (Double Authorisation) การโอนเงินเฉพาะรายชื่อที่กำหนดไว้ล่วงหน้า ซึ่งจะเริ่มเห็นการให้บริการตั้งแต่ไตรมาส 4 ของปี 2567
